Holenderski psycholog – Nico Frijda – autor funkcjonalnej teorii emocji, stworzył zbiór reguł o tym, w jaki sposób powstają, narastają oraz zanikają emocje. Są to tzw. prawa emocji, które według Nico Frijdy odnoszą się do funkcjonalności emocji.
Z funkcjonalnej teorii emocji wynika, że emocje wywoływane są przez zdarzenia, które bezpośrednio są powiązane z interesem człowieka: emocje pozytywne to te, które wspierają realizację danego celu, zaś negatywne je utrudniają. Wyróżnia się dwa podstawowe aspekty emocji:
- ocena zdarzeń jako istotnych lub nieistotnych / przyjemnych lub nieprzyjemnych
- wzbudzanie reakcji fizjologicznych, zachowań i przeżyć
Prawa emocji według Nico Frijdy
Prawo znaczenia sytuacyjnego
Pierwsza reguła związana jest ze znaczeniem sytuacji, która stanowi o tym, czy w ogóle jakaś emocja się pojawi, a jeżeli tak – to jaka. U źródła każdej emocji znajdują się zdarzenia zarówno nowe, jak i niespodziewane. Prawo to powstało na podstawie teorii emocji Richarda Lazarusa.
Prawo zaangażowania
Kolejne prawo odnosi się do tego, że emocje są odpowiedzią na zdarzenia, które odgrywają istotną rolę dla danego człowieka. Wtedy cały ładunek emocjonalny opiera się na sile zaangażowania.
Prawo bezpośrednio postrzeganej rzeczywistości
Trzecia zasada dotyczy tego, że zdarzenia wywołujące emocje w człowieku muszą być postrzegane jako rzeczywiste. Ich intensywność odzwierciedla się bezpośrednio w stopniu poczucia rzeczywistości.
Prawo zmiany przyzwyczajenia i odczuwania porównawczego
To prawo związane jest z oceną zdarzenia, która zależy od warunków w jakich występuje dane zdarzenie. W ten sposób jeżeli dochodzi do takiej sytuacji, że zmiana jest większa niż dana osoba oczekiwała, tym emocja jest silniejsza.
Prawo hedonistycznej asymetrii
Według piątej reguły wszelkie pozytywne emocje w porównaniu z negatywnymi szybko zanikają (te negatywne utrzymują się długo). Wynika to z tego, że każdy z nas szybko się przyzwyczaja do zdarzeń wywołujących pozytywne emocje; a do emocji negatywnych trudno się przyzwyczaić.
Przeczytaj także: Dlaczego dłużej smucimy się niż cieszymy?
Prawo zachowania emocjonalnego momentu
Prawo to dotyczy trwałości śladów pamięciowych związanych z odczuwaniem emocji. Kolejne doświadczenia emocjonalne są tak samo mocne, jak w pierwotnej sytuacji, która je wywołała.
Prawo zamknięcia się w sobie
Siódma reguła głosi, że dominujący stan emocjonalny posiada tendencję do podporządkowywania zarówno myśli, jak i działań człowieka. W związku z tym gotowość do działania spowodowana emocjami znajduje się ponad innymi celami.
Prawo zważania na konsekwencje
Ósma reguła nawiązuje do tego, że reakcja emocjonalna zawiera w sobie również element kontrolny. Kontrola emocji dotyczy przewidywania negatywnych konsekwencji reakcji emocjonalnej.
Prawo minimalnego obciążenia
Kolejna zasada dotyczy współdziałania procesów emocjonalnych oraz poznawczych, które mają prowadzić do odpowiedniej oceny sytuacji, gdy napięcie emocjonalne będzie jak najmniejsze.
Prawo maksymalnego zysku
Ostatnia reguła związana jest z ocenieniem sytuacji w celu uzyskania największego zysku emocjonalnego.
Można powiedzieć, że emocje rządzą się swoimi prawami. Ich pojawianie się w określonych sytuacjach ma duże znaczenie informacyjne. Dzięki emocjom dowiadujemy się m.in., co jest dla nas ważne, jakie są nasze potrzeby i granice psychologiczne.
